اعتراض و امید در شعر انتظار وجود دارد
تاریخ انتشار: ۱۹ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۲۹۴۹۲۹
ایسنا/قزوین یک استاد دانشگاه گفت: ادبیات انتظار می‌تواند با ادبیات اعتراض می‌تواند قرابت داشته باشد، گاه شاعر به وضع موجود اعتراض می‌کند اما ضمن اینکه اعتراض می‌کند امید هم دارد که با ظهور منجی آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی، عقیدتی و سیاسی حل می‌شود.
حمید عابدی‌ها در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: یک ژانر یا یک نوع موجود در ادبیات ما ادبیات آیینی است؛ ادبیات آیینی دسته‌بندی‌های مجزا و جزئی دارد که یکی از این دسته بندی‌ها ادبیات انتظار یا ادبیات مهدوی است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی گفت: آنچه بین شیعیان مطرح است موضوع انتظار است و غیبت کبری امام دوازدهم شیعیان باعث شده اهل فرهنگ، ادب و هنر و به خصوص شاعران بخشی از آثار خودشان را به انتظار موعود اختصاص دهند مانند حافظ که سروده شهر خالیست ز عشاق بود کز طرفی/ مردی از خویش برون آید و کاری بکند یا ای پادشاه خوبان داد از غم تنهایی/ دل بی تو به جان آمد وقت است که بازآیی، ممکن است که این اشعار در حال و هوای انتظار حضرت حجت سروده شده باشد البته که حافظ به لحاظ مذهب فقهی سنی شافعی است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در اشعار شیعیان به خصوص از دوره صفوی که حکومت شیعی در ایران استیلا پیدا کرد و مذهب تشیع رسمیت یافت شاعرانی مانند صائب تبریزی، بیدل دهلوی، طالب عاملی، غالب دهلوی، شرف جهان، وحید قزوینی و امثالهم در دیوان و دفترهایشان بخشی‌هایی را به ادبیات انتظار اختصاص دادند.
وی خاطرنشان کرد: ادبیات انتظار از دوره صفوی به بعد به مثابه ادبیات مرثیه امام حسین(ع) رونق نداشته و این نوع از ادبیات در دهه‌های اخیر بین شاعران شیعی تداوم و رواج پیدا کرده است، همچنین ادبیات انتظار پس از پیروری انقلاب تشدید و تغلیظ شد و برگزاری جشنواره‌ها و فستیوال‌های حوزه مهدویت و انتظار در سطح دانشگاهی به ادبیات انتظار رونق بخشیده است و در زمینه شعر انتظار و مهدوی در دوره معاصر به خصوص یک الی ۲ دهه اخیر کتابهای مستقلی تهیه شده است.
عابدی‌ها بیان کرد: متأسفانه برخی نویسندگان و شاعران مطالعه مستقیم، آشنایی و معرفت نسبت به مهدویت، انتظار، آینده تاریخ، شرایط انتظار و احادیث امام مهدی(عج) ندارند و از روی شعرهای دیگران حس می‌گیرند و شعر را کپی می‌کنند که همین موضوع سبب می‌شود شخص تجربه حسی و عاطفی نسبت به امام زمان(عج) نداشته و معارفی که به دست آورده تقلیدی باشد.
آفت شعر سفارشی در موضوع انتظار
این استاد دانشگاه عنوان کرد: همچنین آفت شعرهای سفارشی و جایزه‌های جشنواره‌ای هم باعث شده اشعار این حوزه با حس و عاطفه سروده نشود و آن‌طور که باید احساسات و شناخت نسبت به انتظار موعود در شعر سروده شده دیده نشود.
وی در خصوص قرابت ادبیات انتظار با ادبیات اعتراض گفت: ادبیات انتظار با ادبیات اعتراض می‌تواند قرابت داشته باشد چون ما در شرایطی هستیم که جوامع مسلمان با مشکلات و مسائلی روبه‌رو شده‌اند و احساس می‌کنند تنها با ظهور منجی این مسائل حل خواهد شد، گاه شاعر به وضع موجود اعتراض می‌کند اما ضمن اینکه اعتراض می‌کند امید هم دارد که با ظهور منجی آسیب‌های اجتماعی، فرهنگی، عقیدتی و سیاسی حل می‌شود.
عابدی‌ها یادآور شد: گاهی اعتراضات به انتظار در لفافه طنز نشان داده می‌شود همچون رباعی‌هایی که از جلیل صفربیگی شاعر معاصر سروده شده؛ از شنبه درون خود تلنبار شدیم/ تا آخر پنجشنبه تکرار شدیم/ خیر سرمان منتظر دیداریم/ جمعه شد و لنگ ظهر بیدار شدیم؛ این شعر می‌خواهد بگوید جمله شاید این جمعه بیایدهایی که پشت شیشه ماشین‌هایمان می‌نویسیم در حرف است و از این بیشتر نیست.
وی اظهار کرد: همچون شعرهای دیگری که گفته شده این جمعه نیا امیرمان می‌آید/ آن جمعه وزیرمان می‌آید/ داریم حساب می‌کنیم آقاجان/ با آمدنت چه گیرمان می‌آید یا شعر دیگری که گفته شده هر گوشه‌ای از جهان اگر جنجال است/ سرگرمی ما در این میان فوتبال است/ آقا! تو که حال و روز ما می‌دانی/ این جمعه عجالتاً نیا فینال است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: البته که مدح مولا صاحب‌الزمان همواره در شعرهای معاصر دیده می‌شود مانند شعر خلیل جوادی که سروده ماهی تو که بر بام شکوه آمده است/ آیینه ز دستت به ستوه آمده است/ خورشید اگر گرم تماشای تو نیست/ دلگیر نشو ز پشت کوه آمده است.
عابدی‌ها در پایان خاطرنشان کرد: امروزه قالب‌های جدید در رباعی، دو بیتی و طنز در موضوع انتظار دیده می‌شود در حالی که در دهه‌های پیش شعر مهدوی در قالب قصیده و غزل بود و بیشتر جنبه دلتنگی داشت.
انتهای پیام
منبع: ایسنا
کلیدواژه: استانی فرهنگی و هنری قزوين انتظار ظهور استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری استانی ورزشی لرستان اخبار ورزشی خوزستان استان مرکزی استانی اجتماعی استانی اقتصادی استانی شهرستانها استانی فرهنگی و هنری استاد دانشگاه ادبیات انتظار عابدی ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۲۹۴۹۲۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چگونه نوجوانان امروز را به خواندن کتابهای ایرانی علاقه‌مند کنیم؟/ ادبیات نوجوان در سایه غلبه ترجمه
به گزارش قدس آنلاین، این موضوعات شامل کلیات،دین، علوم اجتماعی،علوم طبیعی، علوم عملی، زبان و ادبیات می‌شود. در بین موضوعاتی که گفته شد، سه موضوع کودک و نوجوان، ادبیات و کمک درسی بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. ادبیات و کودک و نوجوان همیشه بیشترین تولیدات را در آمار نشر به خودشان اختصاص می‌دهند و گاهی ادبیات در رتبه اول و گاهی هم کودک و نوجوان این رتبه را کسب می‌کند. طبق آمار منتشر شده بخش زیادی از کتابهای کودک و نوجوان مربوط به ترجمه است و آثار ایرانی کم تر مورد توجه قرار می‌گیرد . در گزارش امروز به این موضوع پرداختیم که چگونه می‌توان از بسترهای صدرنشینی کتابهای کودک و نوجوان برای توجه به نویسندگان ایرانی استفاده کرد.
غلبه آثار ترجمه تهدید نیست
هادی خورشاهیان؛ نویسنده ادبیات کودک و نوجوان خورشاهیان، معتقد است در دوره‌ای که زندگی می‌کنیم نباید از کتاب انتظار آموزش داشته باشیم. او افزود: در کشور ما جمعیت قابل توجهی کودک و نوجوان هستند. این قشر از جمعیت سرمایه‌های آینده ما هستند. اگر عناوین کتابهای کودک و نوجوان در صدر چاپ سایر عناوین است به دلیل قشر نوجوان است که باید از این بستر استفاده شود. به گفته این نویسنده خانواده‌ها و مراکز فرهنگی باید به خواندن کودکان و نوجوانان جهت دهند و به آنان کمک کنند که کتابخوانی را منظم انجام دهند و کتاب مناسب سن خود را انتخاب کنند.
خورشاهیان معتقد است: بعضی از موضوعات مانند روانشناسی که متاسفانه در قالب روانشناسی زرد عرضه می‌شوند برای قشر کودک و نوجوان مناسب نیست. بهتر است که موضوعات روانشناسی در قالب و شعر داستان برای کودکان و نوجوانان ارایه شود.
نویسنده «پراگ در تبعید» در پاسخ به این پرسش چرا در میان آثار نویسندگان ایرانی با فقر ژانر مواجهیم، اظهار کرد: شاید در موضوعات جامعه شناسی و علوم اجتماعی با فقر ژانر مواجه باشیم آن هم به این دلیل که نیازی نیست برای کودکان و نوجوانان مدام از آسیب‌های مختلف به صورت مستقیم صحبت کنیم اما من به عنوان کسی که 21 سال در واحد صدور مجوز کتاب کودک و نوجوان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشغول به کار بودم و هنوز هم هستم معتقدم ما در ادبیات نوجوان و حتی کودک با مقوله فقر ژانر مواجه نیستیم.
خورشاهیان در خصوص غلبه آثار ترجمه در میان کتاب های کودک و نوجوان نسبت به آثار ایرانی و تاثیر این مساله، بیان کرد: غلبه ترجمه زمانی می‌تواند برای صنعت نشر تهدیدکننده باشد که همه ابزارهایی که استفاده می‌کنیم بومی و طبق فرهنگ ایرانی و اسلامی باشد و کودکان ما به کتابهای ترجمه و خارجی بیاورند اما زمانی که تلویزیون تماشا می‌کنیم و بین سریال‌های ایرانیِ تکراری، سریال‌های خارجی نیز دیده می‌شود یا وقتی 90 درصد از اخبار ما مربوط به کشورهایی مانند آمریکا است. پس کودک با این فرهنگ بیگانه نیست و می‌تواند خودی و غیرخودی را تمیز دهد.
این نویسند افزود: اگر کودکان فیلم‌ها و کتابهای خارجی را می‌خوانند به دلیل اشتراک در موضوعات مختلفی است که جغرافیا نمی‌شناسد. در این خصوص نهادها و ارگان‌ها نمی‌توانند دخالت کنند و تصمیم گیرنده باشند و با بخشنامه‌های مختلف جلوی شروع کاری را بگیرند اما می‌توانند در سخنرانی‌ها به پاسداشت زبان فارسی و کتابخوانی اشاره کنند، کتابهای خوب معرفی کنند،مسابقه برگزار کنند. حتی کانون پرورش فکری می‌تواند کتابخانه‌های عمومی محله‌ها و فرهنگسرای مختلف را تقویت کند.
کتابخوانها را تشویق کنیم
حسین فتاحی دیگر نویسنده کودک و نوجوان ترغیب کودکان و نوجوانان به خواندن آثار خارجی را تصویرگری و طراحی جلد درخشان آن آثار دانست. او گفت: بچه‌ها هیچ پدرکشتگی با نویسنده‌ها ندارند آن‌ها فقط به سمت کتاب‌هایی می‌روند که توجهشان راجلب کند. ما در زمینه مطالعه، رقیب‌های بسیار جدی داریم و کودکان بیشتر جذب کتابهای ترجمه می‌شوند؛ زیرا نسبت به کتابهای تالیفی از زیبایی بیشتری برخوردارند. کتابهای ترجمه برای ناشران سهل الوصول‌تر هستند زیرا کار تصویرگری داخلی برای ناشر کار بسیار هزینه‌بری است. اگر برخی ناشران در کنار کارهای ترجمه، تالیف هم انجام می‌دهند به دلیل حفظ آبرو و وجهه فرهنگی آن‌ها است. آن‌ها خودشان را موظف می‌دانند که در زمینه تالیفات فارسی، هم خدمت و ادای دین کنند. با توجه با اینکه چاپ کتابهای تصویری بسیار گران است، اگر احساس نیاز به داشتن این کتاب‌ها می‌کنیم باید مشوق و تسهیلاتی را برای ناشران درنظر بگیریم. کتابی که خانواده تا چند سال پیش با قیمت 30 هزارتومان برای فرزند خود می‌خرید، امروز باید آن را با قیمت 300 هزارتومان بخرد و طبیعی است که از پس مخارج آن برنیاید.
فتاحی یادآور شد: اگر بخواهیم مطالب علمی، ریاضی، تاریخی و... برای کودک و نوجوان تولیدکنیم، باید در قالب داستان طراحی شود. بچه‌ها باید از دل یک داستان به اطلاعات مفید دست یابند و قهرمان خود را انتخاب کنند. لازمه انجام این کار داشتن برنامه، تیم همراه و رشد فرهنگی است. اکثرا کتاب‌هایی که به صورت تیمی طراحی شده، کتابهای ترجمه است و دلیلش هم این است که مترجمان مابین خود مدیریت درست را پذیرفته‌اند. یک داستان خوب کودک باید حدودا ۴۰۰ تا ۵۰۰کلمه باشد زیرا مغز کودکان مانند بزرگسالان قادر به پردازش اطلاعات طولانی و پیچیده نیست. شخصیت‌های داستان‌های کودکانه همچنین باید با سایر شخصیت‌های قابل تشخیص برای کودکان مانند دوستان، خانواده، معلمان، همکلاسی‌ها و دیگران رابطه داشته باشند. درواقع ارتباطات باید نقش پررنگی در قصه‌های کودکانه داشته باشد.
وی در خصوص اینکه برنامه مدونی برای مطالعه از طرف سازمان‌ها و نهادهای فرهنگی نداریم، افزود: زمانی که ناشران کار می‌کنند، نهادها باید کاغذ و سیستم فروششان را تامین کنند. اگر ما به دنبال رشد معقول و منطقی برای پیشرفت مطالعه هستیم باید برنامه ریزی دقیق انجام دهیم. ما نیاز داریم میزان مطالعه، چاپ کتاب و کمبودها در کتاب‌ها از نظر مضمون، موضوع و گروه سنی را بررسی کنیم و به سمع مسئولین برسانیم. همچنین تشویق‌هایی را برای کتابخوانان درنظر بگیریم. اگر این روند را پیش بگیریم تا 10 سال آینده می‌توانیم به نقطه‌ای که ضرورت جامعه هست، برسیم.
تولید کتابهای رنگی را جدی بگیریم
سپیده خلیلی، نویسنده و مترجم در خصوص غلبه آثار ترجمه در ادبیات کودک و نوجوان گفت: مسلما این برتری، خوب نیست اما هر ناشری ترجیح می‌دهد کتابی را در ایران چاپ کند که قبلا امتحانش را پس داده باشد. بسیاری از موارد ترجمه با فرهنگ ما یکسان نیست و تولید کتابهای چهار رنگ توسط نویسندگان در حال از بین رفتن است. ای کاش وزارت ارشاد بودجه‌ای را به تولید کتابهای چهار رنگ تالیفی اختصاص دهد تا نویسندگان بتوانند در موضوعات مختلف نوشته‌های خود را منتشر کنند و کودکان ایرانی با فرهنگ ایرانی بزرگ شوند.
این نویسنده و مترجم کتاب در خصوص مشکلات کتابهای ترجمه در ایران گفت: در بسیاری از موارد یا مترجم متوجه متن اصلی داستان نمی‌شود یا به دلیل محدودیت‌هایی که وجود دارد، مجبور است بعضی از قسمت‌های داستان را حذف کند. در حال حاضر مسابقه بین ناشرانی که چاپ اول کتاب‌هایشان در خارج از کشور معروف شده، برقرار است. ناشران به دلیل اینکه نفر اولی شوند که مجوز چاپ می‌گیرند، هر فصل از کتابشان را به دست مترجم‌های مختلف می‌سپارند. این حرکت ناشران و انتخاب واژه‌های نامناسب توسط مترجمان، بسیار به مقوله ترجمه در ایران آسیب می‌رساند؛ زیرا هر واژه در ترجمه، وزن و معنی خاص خود را دارد و گاها مترجمان معنی نادرست از یک واژه را انتخاب می‌کنند.
او همچنین یادآور شد: در حال حاضر در شرایطی هستیم که مردم کتاب نمی‌خرند و مسلما اگر آن‌ها نخواهند و نتوانند کتاب بخرند، جانشین دیگری برای کتاب پیدا می‌شود. مکان‌های عمومی مانند نهاد کتابخانه‌ها و حتی کانون پرورش فکری می‌توانند به کتابهای تالیفی برای کتاب خوان شدن کودکان و نوجوانان بیشتر بها دهند.
اعلام محدودیت های ترافیکی پایان هفته در جاده های شمالی کشور